Zamek Chojnik
Zamki na Dolnym Śląsku miały zazwyczaj ciekawe lokalizacje na szczytach wzgórz. Zamek Chojnik zbudowany został na górze o tej samej nazwie niedaleko Jeleniej Góry (formalnie dzisiaj jest w granicach miasta). Prawdopodobnie był tam gród jednego z plemion, a w XIII wieku, kiedy nastąpił czas budowy zamków, książę Bolesław Rogatka zbudował obronny dwór, służący jako myśliwski. Kamienny zamek Chojnik zbudował Bolko II Mały, książę świdnicko-jaworski w latach 1353-1364.
Bolko II potrzebował pieniędzy, więc zamek zastawił, a pośrednio zamek trafił w ręce Karola IV Luksemburczyka, króla Czech. W 1368 roku Bolko II odzyskał zamek, a po jego śmierci księstwem rządziła zona Agnieszka. Kiedy ona zmarła w 1392 roku, księstwo świdnicko-jaworskie, a więc również zamek Chojnik przeszedł na własność ich siostrzenicy Agnieszki, a więc pośrednio również króla Czech, którego była żoną.
Zamek dzierżawiła rodzina Schaffgotsch, która w pierwszej połowie XV wieku dostała od króla Czech akt własności. Nowi właściciele zaczęli rozbudowę zamku, zbudowano wówczas północne skrzydło i dzięki temu powstał nowy dziedziniec północny. Właściciele zamku Chojnik skutecznie odpierali ataki husytów, ale z drugiej strony trudnili się rozbojem. Na początku XVI wieku zamek Chojnik został rozbudowany i zmodernizowany pod kątem użycia broni palnej Zbudowano obwarowane przedzamcze, a zamek otoczono murami ze strzelnicami, zbudowano basteje od północy. Zadbano również o renesansowe dekoracje, między innymi sgraffitowe elewacje.
W czasie wojny trzydziestoletniej jeden z Schaffgotschów był podkomendnym Wallensteina w armii cesarza Ferdynanda II. Kiedy cesarz kazał zamordować Wallensteina, również Hans Ulrich von Schaffgotsch położył głowę, a dobra rodziny skonfiskowano. Jego syn zdołał odzyskać majątek ( w tym także obrabowany zamek Chojnik) w 1648 roku za cenę przejścia na wiarę katolicką. 31 sierpnia 1675 w zamek trafił piorun, który wywołał pożar, w którym zniszczeniu legła wieża stołp i górny zamek. Od tego momentu zamek Chojnik popadał w ruinę, bo jego znaczenie militarne było niewielkie. Właściciele zamku i tak mieszkali już w pałacu zbudowanym w Cieplicach. Przez pewien czas próbowano zabezpieczyć zamek, ale cały XVIII wiek był on zamknięty. Czasem tylko po ruinach oprowadzano ważnych gości. Lepszy czas dla zamku zaczął się wraz z rozkwitem uzdrowiska w Cieplicach pod koniec XVIII wieku. Zamek Chojnik zaczęto udostępniać do zwiedzania, z czasem urządzono również karczmę, a w północnej bastei było schronisko.
Popularna zamkowa legenda mówi o księżniczce Kunegundzie, córce właściciela zamku Chojnik, który po pijanemu chciał objechać zamek konno i spadł w przepaść. Piękna Kunegunda, dotychczas bardzo miła, zmieniła się w jędzowatą zołzę. O jej rękę ( i majątek) starało się wielu, ale nikt nie potrafił spełnić jej warunku, czyli objechania zamku konno. Niektórzy rezygnowali, inni próbowali i ginęli. Ostatni kandydat był tak przystojny, że Kunegunda chciała go zwolnic z próby. Ten jednak szczęśliwie objechał zamek, ale ręką Kunegundy wzgardził. Odrzucona Kunegunda rzuciła się w przepaść, na skale pozostał ponoć ślad po upadku. Jeden z rycerzy, którzy zginęli w czasie próby nawiedza nocami zamek jako jeździec na koniu.
Dzisiaj ruiny zamku Chojnik są wykorzystywane turystycznie, ale lepiej tam wejść poza sezonem, nie będzie tłoku. Zamek udostępniony dla zwiedzających. Dojście z parkingu ok. 30 min. łatwym szlakiem – droga z kostki brukowej obok Źródełka Kunegundy, albo trudniejszym, o charakterze górskim. Z wieży zamkowej wspaniały widok na Jelenią górę i okolicę, Karkonosze na wyciągnięcie ręki, blisko również w Rudawy Janowickie na zamek Bolczów.
