Zamek Kiszewski

Zamek Kiszewski to nazwa wsi, ale również zamku, a wcześniej grodu książąt pomorskich o rodowodzie z X wieku. Bliższa historia jest lepiej znana od momentu, kiedy książę pomorski Mściwoj II za jakieś zasługi przekazał majątek Stara Kiszewa Mikołajowi Przedpełkowicowi. Po Mikołaju dziedziczył jego syn Jakub, który był kanonikiem poznańskim i w 1316 roku oddał majątek krzyżakom w zamian za dożywotnią rentę. Krzyżacy praktycznie natychmiast zaczęli budowę ziemno-drewnianego zamku, obok którego wyrosła później wieś znana dzisiaj jako Zamek Kiszewski.

Budowę zamku murowanego z cegieł rozpoczęto w 1350 roku, a znacznie rozbudowano na przełomie XIV i XV wieku tuż przed wojną z Polską. Prawdopodobnie był to zamek krzyżacki w typie kasztelu z dwoma skrzydłami, otoczony starorzeczami Wierzycy i terenami podmokłymi. Składał się z zamku i podzamcza połączonych w jeden zespół zamkowy. Był zamkiem niższej rangi podlegającym pod tczewskie wójtostwo krzyżackie. W czasie wojny trzynastoletniej zdobyty przez wojsko Gdańska i zniszczony, a po wojnie od 1466 roku na zamku był siedziba polskiego starosty niegrodowego.

W czasie potopu szwedzkiego zniszczony na tyle, że zachowały się mury z basztami i wieża obronna, a z budynków tylko piwnice. W drugiej połowie zamek w Kiszewie został odbudowany w niewielkim stopniu, a starostwo i majątek przeszedł w ręce pruskie w 1772 roku. W międzyczasie jeden z właścicieli wybudował dwór w sąsiedniej wsi Stare Polaszki. W 1830 roku od władz pruskich majątek kupił Joachim Engler, który zburzył część południowego muru i w 1856 roku zbudował duży dwór, prawdopodobnie na fundamentach dawnego budynku służby. Na podzamczu zbudowano dworskie budynki gospodarcze, w miejscu po zamku założono park i dwa stawy połączone mostkiem.

Teren zamku i dworu został po wojnie zaniedbany, dopiero od kilku lat trwają prace rekonstrukcyjne. Zachowane są częściowo trzy gotyckie narożne baszty i mury obronne, baszta przy bramie w stylu renesansowym oraz dwór. Budynki gospodarcze są w trakcie odbudowy. Zamek nie zachował się i w gruncie rzeczy nie wiadomo jak wyglądał.