Zamek krzyżacki w Ostródzie

Pierwszy zamek w Ostródzie to byłą budowla ziemno-drewniana wzniesiona w drugiej połowie XIII wieku dla krzyżackiego prokuratora. Było to typowe postępowanie krzyżaków na tym etapie podboju ziem plemion pruskich – na miejscu dawnego grodu Prusów budowano proste zamki z drewna z ziemni-drewnianymi umocnieniami. W miarę podboju i zasiedlania osadnikami kolejnych ziem, zamek w Ostródzie stał się siedzibą komtura i w 1349 roku podjęto decyzje o budowie zamku murowanego. Główne prace trwały do 1380 roku, a w 1381 roku zamek został spalony przez litewskiego księcia Kiejstuta. Krzyżacy zamek odbudowali jeszcze przed wojną z Polską, w zasadzie niedługo przed bitwą pod Grunwaldem.

Zamek w Ostródzie

Zamek krzyżacki zbudowano na planie prostokąta 45mx47m jako typowy dla krzyżaków zamek kasztelowy z wewnętrznym dziedzińcem i czterema skrzydłami oraz wewnętrznymi drewnianym krużgankami. Wjazd przez bramę od zachodu, brama rozbudowana o piętrowe przedbramie, a dalej długi drewniany most. Zamek był oddzielony od miasta fosą zasilaną z rzeki Drwęcy. Był to jeden z pierwszych zamków krzyżackich wyposażonych w armaty.

Zamek w Ostródzie

Po klęsce krzyżaków pod Grunwaldem zamek zajął ry­cerz Mi­ko­łaj von Do­rin­gen i przekazał go Jagielle (faktycznie księciu Januszowi Mazowieckiemu), ale dość szybko zamek wrócił w ręce krzyżackie. W czasie wojny trzynastoletniej przejściowo w rekach Związku Pruskiego, w czasie wojny 1519 zdobyty przez polskie wojska, a po sekularyzacji zakonu w 1525 roku został siedzibą starosty (do 1657 roku jako lenno).

Zamek w Ostródzie

W czasie wojen z Rosja i Szwecją a (potop) zamek otoczono wałami ziemnymi i bastionami. Z opisów pochodzących z drugiej połowy XVIII wieku wiadomo, że zamek miał wieżę, która wraz ze wschodnim skrzydłem został zniszczona podczas pożaru w 1783 roku (prawdopodobnie wybuch prochu). Wieżę i skrzydło rozebrano, murem kurtynowym zamykając dziedziniec od wschodu. W 1807 roku w zamku krótko przebywał napoleon Bonaparte, który przeniósł się do Pałacu w Kamieńcu. Zamek podupadał, ale był wykorzystywany na różne cele. W czasie II wojny światowej zamek doznał zniszczeń, a w 1945 roku został spalony przez żołnierzy radzieckich. Odbudowany po 1974 roku na siedzibę muzeum i centrum kultury, wyglądem raczej odbiega od XIV wiecznego pierwowzoru. Po wielu przebudowach wygląd średniowiecznego zamku i rozkład pomieszczeń nie do końca jest znany.