Zamek Piastowski w Krośnie Odrzańskim

Krosno Odrzańskie

Krosno Odrzańskie ma bogatą historię, ponieważ ślady pierwszego osadnictwa na tym terenie datowane są na II wiek p.n.e., natomiast pierwszy gród powstał w VII wieku n.e. Pierwsze pisane wzmianki o Krośnie pochodzą z 1005 roku, kiedy Krosno było ważnym ośrodkiem granicznym państwa pierwszych Piastów. Po raz pierwszy Krosno Odrzańskie wymienione zostało w kronice Thietmara von Merseburga jako castrum Crosno w roku 1005 Strategiczne położenie grodu w widłach Odry i Bobru podnosiło walory obronne i rangę warowni w walkach z najeźdźcami niemieckimi.

Po śmierci Bolesława Krzywoustego Krosno Odrzańskie weszło w skład dzielnicy śląskiej. Pod koniec XII wieku Bolesław Wysoki, syn Krzywoustego, podniósł Krosno Odrzańskie do rangi kasztelanii książęcej. Ta decyzja pozytywnie wpłynęła na rozwój miasta i determinowała budowę zamku obronnego. Zamek w Krośnie Odrzańskim zbudował w pierwszej połowie XIII wieku kolejny książę Henryk I Brodaty, syn Bolesława Wysokiego. Umocnienia zamku budowano niezależnie od umocnień miasta, które otrzymało prawa miejskie prawdopodobnie przed 1232 rokiem.

Warto dodać, że małżonką Henryka I Brodatego była księżna Jadwiga Śląska, niewiasta pobożna, podobnie jak mąż, późniejsza święta kościoła katolickiego. Ich synem był Henryk II Pobożny, który zginął w 1241 roku w bitwie pod Legnicą w czasie najazdu Mongołów. W tym czasie księżna Jadwiga schroniła się właśnie na zamku w Krośnie Odrzańskim.

Po rządach Henryka II Pobożnego nastąpił gorszy okres dla Krosna Odrzańskiego, którego właściciele zmieniali się. Przejściowo Krosno Odrzańskie było w ręku biskupów Magdeburga i Brandenburczyków, którzy nadali miastu prawa miejskie magdeburskie, a ostatecznie miasto należało do księstwa Głogowskiego. Ostatni książę Głogowski Henryk XI zmarł w 376 roku i rozpoczęła się kilkuletnia walka o ziemie księstwa. W wyniku układu z 1482 roku zawartego w Kamieńcu Ząbkowickim Krosno Odrzańskie zostało włączone do Brandenburgii.

Zamek książęcy w Krośnie Odrzańskim

Najciekawsza dla turysty jest oczywiście stara część miasta na południe od Odry. Mury obronne zachowały się szczątkowo, ale warto odwiedzić Zamek Piastowski w Krośnie Odrzańskim, który spłonął w 1945 roku, w wyniku walk. Zamek zbudowano prawdopodobnie w początkach XIII wieku za czasów panowania Henryka Brodatego. Wskazują na to relikty muru skrzydła północnego murowane z cegieł w wątku wendyjskim stosowanym w Polsce w XIII wieku. W XVI wieku zamek przebudowano w stylu renesansowym, co widoczne jest w skrzydle południowym z krużgankami. Najlepiej zachowane jest częściowo odbudowane skrzydło zachodnie z budynkiem bramnym z wieżą i wozownią. Mieści się w nim niewielkie, ale ciekawe muzeum. Zamek książęcy w Krośnie Odrzańskim był trudny do zdobycia. Nie zdobyli go husyci w 1434 roku. Po przejęciu go przez Brandenburgię pod koniec XV wieku był bezskutecznie oblegany przez Jana II Szalonego (księcia Żagańskiego).

Zamek był niszczony w czasie wojny trzydziestoletniej 1618-1648, a jednocześnie w tym czasie Szwedzi wzmacniali umocnienia budując bastiony dookoła miasta i zamku. Kolejne zniszczenia były z rąk Rosjan w czasie wojny siedmioletniej w 1759 roku. Ostatecznie zamek w Krośnie Odrzańskim i miasto zostało zniszczone przez wojska sowieckie w 1945 roku. Obecnie w częściowo odbudowanym zamku funkcjonuje instytucja kultury „Centrum Artystyczno-Kulturalne Zamek w Krośnie Odrzańskim”.

W czasie spaceru po starym Krośnie Odrzańskim warto zwrócić uwagę na ocalałe stare budynki i odwiedzić Kościół św. Jadwigi Śląskiej, który zaczęto budować z cegły w XIII wieku w stylu późnogotyckim. W XV, XVI I XVII wieku częściowo zniszczony w pożarze, w XVIII wieku przebudowany w stylu barokowym. Po wojnie wnętrze częściowo regotyzowano.